ترمز EBD یا Electronic Brake Force Distribution از جمله سیستم های جدید ترمز میباشد که امروزه در بسیاری از خودروهای تولیدی از آن استفاده می‌شود. ABS، EBA و CBC از دیگر سیستم های ترمز می‌باشند که هرکدام به خاطر فناوری و عملکرد ویژه‌ای که دارند، به نحوی بر روی کنترل سرعت ماشین تاثیر می‌گذارند.
سیستم ای‌بی‌دی با عملکرد خاص خود، نحوه توزیع نیروی ترمز را بهینه‌تر نموده و در پیچ جاده ها، هنگام یخبندان و حتی زمانی که بار خودرو زیاد است، ماشین بهتر ترمز گرفته و بهتر کنترل شود. این روزها بسیاری از خودروهای داخلی از جمله کوییک، سمند، ساینا، انواع مدل های برلیانس و حتی موتورسیکلت‌ها به EBD مجهزند. در ادامه به بررسی کامل این سیستم می‌پردازیم.
سیستم ترمز EBD چیست؟
سیستم ترمز EBD تکنیک جدیدی در سیستم ترمز خودروها میباشد که نیروی ناشی از ترمز گرفتن را باتوجه به نیروی ترمز، به تناسب میان چرخ ها تقسیم می‌کند. این سیستم تنها در خودروهای مجهز به سیستم ترمز ABS میتواند وجود داشته باشد. درواقع میتوان گفت سیستم EBD به نوعی مکمل سیستم ABS میباشد و به حفظ تعادل خودرو و توقف سریع تر در مواقع اضطراری (مثلا رانندگی در بارندگی و یخبندان و ترمز سر پیچ ها) بسیار کمک می‌کند.
سیستم ترمز ABS نوعی سیستم است که از قفل شدن چرخ های اتومبیل در هنگام ترمز گرفتن و لیز خوردن خودرو جلوگیری می‌کند؛ برای همین است که به آن سیستم ضدقفل می‌گویند. اما با اینحال گاهی اتومبیل در شرایط خاصی قرار می‌گیرد و لازم است با توجه به شدت اصطکاک میان چرخ ها و سطح جاده، نیروی ترمز هر کدام از چرخ ها را تنظیم کند.
برای مثال شما در حال رانندگی با سرعت بالا هستید و بخش عقب خودرو نسبت به بخش جلویی سنگین تر است. در این شرایط اگر شما ناگهان ترمز بگیرید بخاطر وجود اصطکاک کمتری که میان سطح جاده و چرخ های جلو وجود دارد ممکن است چرخ های جلو قفل کنند. اما در چنین شرایطی سیستم EBD تشخیص می‌دهد که چرخ های جلو به نیروی ترمز کمتری برای متوقف شدن نیاز دارند تا قفل نکنند.
تفاوت سیستم EBD با سایر سیستم های ترمز
- تفاوت EBD با ترمز ABS: ترمز EBD، سیستمی برای توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخ ها میباشد. اما سیستم ترمز ABS یا سیستم ضدقفل تنها از قفل کردن چرخ ها در هنگام ترمز گرفتن جلوگیری می‌کند.
- تفاوت EBD با ترمز EBA: ترمز EBA به معنای سیستم ترمز هوشمند است. این سیستم جبرانی برای مواقعی است که راننده در شرایط اضطرار به یکباره ترمز شدید می‌گیرد.
- تفاوت EBD با ترمز CBC: سیستم ترمز CBC به معنای سیستم کنترل ترمز گوشه‌ای میباشد. تفاوت این سیستم با EBD این است که توزیع نیروی ترمز را برحسب سرعت چرخش هر لاستیک میان چرخ‌ها تقسیم می‌کند در حالی‌که در EBD مبنای توزیع، فشار واردشده بر هر چرخ است.
نحوه عملکرد سیستم ترمز EBD
همانطور که گفته شد سیستم ترمز EBD تنها برای خودروهایی بکار گرفته می‌شوند که مجهز به سیستم ABS هستند. درواقع EBD یک نرم‌افزار در حافظه ترمز ABS دارد که با برآورد شدت ترمز و فشار بر روی هر چرخ به توزیع الکترونیکی نیروی ترمز میان چرخ ها می‌پردازد.
نمی‌توان گفت این سیستم به‌طور کامل میتواند ارزیابی و تحلیل کند اما تا حد بسیار زیادی بر روی کنترل خودرو و حفظ تعادل تأثیرگذار میباشد. درواقع سیستم ترمز ای‌بی‌دی میزان چسبندگی مؤثر در چرخ های عقب را کنترل می‌کند. از طرفی فشار وارد بر دریچه سوپاپ هیدرولیکی ترمز خودرو را نیز می‌کاهد.
کاربرد سیستم ای‌بی‌اس
همانطور که متوجه شدید سیستم ترمز EBD به منظور حفظ کنترل خودرو در شرایط اضطراری توقف، ترمز مؤثر و پایداری خودرو به سیستم ABS اضافه شده است و مدت زمان توقف و مسافت توقف را نیز کمتر می‌کند. کاربرد سیستم EBD در شرایط ذیل میباشد:
- حرکت در مسیرهای لغزنده و یخبندان
- رانندگی در مسافت طولانی به‌همراه مسافر و بار
- مسیرهای رفت‌وآمد دارای پیچ‌وخم زیاد
- و حتی شرایط عادی رانندگی
EBD در دور زدن سر پیچ ها
به دلیل آنکه حرکت در پیچ های جاده باعث ایجاد نیروی گریز از مرکز می‌شود هرکدام از چرخ ها تحت تأثیر نیروهای مختلفی هستند. به طوری که چرخ هایی که به سمت بیرون جاده هستند باید مسافت بیشتری را طی کنند برای همین سریع‌تر می‌چرخند. یعنی نیروی وارد بر چرخ های بیرونی هم در ردیف جلو و هم در ردیف عقب بیشتر است. پس به نیروی ترمز بیشتری برای متوقف کردن آنها نیاز است.
اگر در پیچ ها بدون داشتن سیستم ای‌بی‌اس توقف کنید، نیروی ترمز به‌طور یکسان بین چرخ ها پخش می‌شود. اگر سرعت خودرو از حدی بالاتر برود، چرخ های داخلی که نیروی ترمز کمتری نیاز دارند، قفل شده و درنتیجه متوقف کردن یا کنترل خودرو با مشکل مواجه می‌شود. بدین معنا که بخشی از نیروی ترمز که باید صرف چرخ های بیرونی شود تا خودرو متوقف گردد، صرف چرخ های درونی شده که نیازی به آن ندارند. اگر خودرو مجهز به سیستم ترمز EBD باشد، این مسئله رفع می‌شود.
کاربرد ای‌بی‌دی در سطوح لغزنده و یخبندان
اگر حتی یکبار در شرایط آب و هوایی بارانی و برفی در اتومبیل باشید، به خوبی متوجه این موضوع خواهید شد که رانندگی در چنین شرایط آب و هوایی بسیار متفاوت است. گاهی حتی با یک ترمز گرفتن ماشین لیز خورده و به چپ و راست کشیده می‌شود، بدون آنکه بتوانید اقدامی نمایید. دلیل این مسئله این میباشد که نیروی اصطکاک بین لاستیک و جاده نسبت به حالت عادی کمتر شده است. در این حالت با ترمز گرفتن، احتمال قفل کردن لاستیک ها بیشتر می‌شود.
استفاده از زنجیر چرخ برای خودروها در یخبندان بسیار موثر است و باعث می‌شود که این اصطکاک بیشتر شود. اتومبیل هایی که مجهز به سیستم ترمز EBD هستند، در زمان ترمز روی سطوح لغزنده، نیروی موردنیاز برای هر چرخ را محاسبه می‌کند و درنتیجه توزیع نیروی ترمز به‌درستی صورت می‌گیرد و خودرو متوقف می‌شود.